Cải cách thủ tục hành chính trong công tác cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Tác giả: THS.NGUYỄN NGỌC HẢI

Phó Trưởng phòng cấp phép xây dựng, Sở Xây dựng

 

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CẤP PHÉP XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất của cả nước, được xếp loại đặc biệt với diện tích 2.095km², có dân số trên 8 triệu người và khoảng trên 2 triệu người vãng lai. Thành phố có 19 quận, 5 huyện, 322 phường-xã, thị trấn. Với vai trò trung tâm về công nghiệp, dịch vụ, khoa học công nghệ, văn hóa, thương mại…, là đầu mối giao thông trong nước và quốc tế. Sự phát triển của thành phố có ảnh hưởng lớn đến khu vực và cả nước. Trên lĩnh vực xây dựng, Thành phố Hồ Chí Minh là nơi có tốc độ xây dựng rất cao, công tác cấp giấy phép xây dựng đã được Ủy ban nhân dân thành phố rất quan tâm, kịp thời triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định của pháp luật về xây dựng. Việc cấp giấy phép xây dựng ngày càng được phân cấp mạnh cho Ủy ban nhân dân quận-huyện thực hiện nên đã tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Đồng thời với việc đơn giản các thủ tục hành chính, công khai các quy định; chấn chỉnh tác phong, lề lối làm việc; nâng cao nhận thức về pháp luật và chuyên môn của của đội ngũ cán bộ công chức, cũng như ý thức của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân nên số lượng chủ đầu tư chấp hành việc xin phép xây dựng đã tăng lên rõ rệt (thể hiện thông qua số lượng giấy phép xây dựng được cấp hàng năm trên địa bàn thành phố).

 

Năm	Số lượng GPXD đã cấp (Giấy phép)	Tổng DT sàn XD (Triệu m2sàn XD)
2001	9.653	2,42
2007	28.171	6,43
2011	41.700	7,07
6 tháng đầu năm 2012	17.104	3.359

 

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng cũng đã duy trì đều đặn chế độ kiểm tra, thanh tra công tác cấp phép xây dựng tại các cơ quan thẩm quyền cấp phép xây dựng; tổ chức giao ban định kỳ 02 lần/năm với Ủy ban nhân dân các quận-huyện, Ban Quản lý các Khu đô thị mới, Khu Công nghiệp – Khu chế xuất có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng và các cơ quan chức năng của thành phố nhằm trao đổi, nắm bắt kịp thời các quy định mới liên quan đến công tác cấp giấy phép xây dựng; hướng dẫn giải quyết những vướng mắc trong phạm vi thẩm quyền hoặc tổng hợp những ý kiến, đề xuất tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để trình Ủy ban nhân dân thành phố, Bộ Xây dựng nếu vượt thẩm quyền. Qua công tác kiểm tra, thanh tra; Sở Xây dựng đã phát hiện và chấn chỉnh kịp thời những đơn vị thực hiện chưa đúng quy định, không đảm bảo quy trình giải quyết hồ sơ; từ đó tạo sự chuyển biến và liên thông, thống nhất trong cách giải quyết hồ sơ của các cơ quan thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn thành phố.

Công tác cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh từng bước được cải cách thông qua các quy định về cấp giấy phép xây dựng và quản lý xây dựng theo giấy phép của Ủy ban nhân dân thành phố, phù hợp với quy định hiện hành của pháp luật về xây dựng, đảm bảo quyền lợi chính đáng của cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp thông qua giấy phép xây dựng. 

Ngoài kết quả đã đạt được, trong thực tế công tác cấp phép xây dựng ở Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn một số vấn đề tồn tại gây khó khăn cho các tổ chức, doanh nghiệp và người dân; vẫn còn một số quận-huyện cấp phép chậm so với quy định; tình trạng xây dựng không phép, sai phép vẫn còn xảy ra. 

NGUYÊN NHÂN

Sở dĩ còn những tồn tại đó là do nhiều nguyên nhân, có thể phân loại các nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh thủ tục hành chính và kéo dài thời gian thực hiện cấp phép xây dựng như sau:

- Công tác tổ chức thực hiện của cơ quan cấp phép xây dựng chưa tốt, việc thụ lý hồ sơ chưa kịp thời, thời gian gửi văn bản yêu cầu chủ đầu tư bổ sung hồ sơ hoặc lấy ý kiến của cơ quan liên quan không đảm bảo thời gian theo quy định.

- Nhận thức và hiểu biết pháp luật liên quan đến công tác cấp phép xây dựng của các chủ đầu tư và cán bộ công chức thực hiện công tác cấp phép xây dựng chưa đầy đủ nên khi thực hiện còn lúng túng hoặc thực hiện không đúng theo quy định.

- Công tác quy hoạch xây dựng chưa đáp ứng được yêu cầu đầu tư, quy hoạch chi tiết xây dựng còn thiếu dẫn đến phải thỏa thuận nhiều, quy hoạch đã được duyệt nhưng chưa công bố công khai theo quy định, sự phối hợp giữa cơ quan cấp phép xây dựng và cơ quan phê duyệt quy hoạch chưa tốt dẫn đến tình trạng cơ quan cấp phép không có đầy đủ thông tin để xem xét, lại phải hỏi cơ quan quản lý quy hoạch và các cơ quan liên quan nên mất rất nhiều thời gian.

- Trong quá trình lập dự án, thiết kế công trình do chủ đầu tư không nghiên cứu kỹ đã đưa ra nhiệm vụ thiết kế chuẩn xác, nên sau khi đã được thỏa thuận về quy hoạch, kiến trúc để lập dự án, chủ dầu tư lại tự điều chỉnh thiết kế công trình nhiều lần dẫn đến phải lấy ý kiến thỏa thuận lại nhiều lần làm kéo dài thời gian xét cấp giấy phép xây dựng.

- Cơ quan cấp giấy phép xây dựng đã yêu cầu thêm các thủ tục mà chủ đầu tư phải tự thỏa thuận với các cơ quan liên quan trước khi nộp hồ sơ xin phép xây dựng làm phát sinh các thủ tục và kéo dài thời gian cấp phép xây dựng.

- Các thủ tục mà pháp luật khác có liên quan, quy định nhưng không rõ, còn chồng chéo, phát sinh các thủ tục, khó khăn trong thực hiện.

KIẾN NGHỊ CÁC GIẢI PHÁP

Từ thực trạng và nguyên nhân nêu trên, công tác cải cách thủ tục hành chính trong công tác cấp giấy phép xây dựng phải là việc làm thường xuyên và liên tục của cơ quan cấp giấy phép xây dựng nhằm mục tiêu đơn giản hóa về thủ tục; cải tiến quy trình giải quyết theo hướng liên thông, rõ ràng, minh bạch và công khai để tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp trong việc xin cấp giấy phép xây dựng; đồng thời kiểm tra, phát hiện xử lý kịp thời những biểu hiện nhũng nhiễu, tiêu cực của các cán bộ công chức đồng thời góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước là việc làm cấp thiết phải thực hiện, kiến nghị một số giải pháp cụ thể như sau:

1. Áp dụng chặt chẽ quy trình giải quyết hồ sơ đảm bảo theo Tiêu chuẩn ISO 9001 : 2008.

2. Yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép xây dựng phải thường xuyên niêm yết công khai các quy định pháp luật, quy trình và thủ tục trong công tác cấp giấy phép xây dựng để nhà đầu tư và người dân dễ dàng tiếp cận, thực hiện theo đúng quy định. 

3. Tiếp tục tổ chức những lớp tập huấn chuyên sâu về kỹ năng, nghiệp vụ trong công tác cấp giấy phép xây dựng và quản lý xây dựng theo giấy phép cho các cán bộ công chức của quận-huyện; phường-xã, thị trấn; các cơ quan thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng để nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ công chức, đáp ứng nhu cầu xây dựng ngày một tăng của thành phố.

4. Phối hợp với các Sở-Ngành liên quan nghiên cứu trình Ủy ban nhân dân thành phố và các cơ quan chức năng ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để áp dụng rộng rãi, công khai minh bạch; nhằm hạn chế tình trạng để các nhà đầu tư, người dân phải xin ý kiến các cơ quan chức năng về các chỉ tiêu kiến trúc – quy hoạch, chiều cao công trình, phòng cháy chữa cháy cho từng công trình trước khi xin cấp giấy phép xây dựng.

5. Đẩy nhanh tiến độ lập quy họach chung và quy họach chi tiết trên tòan thành phố, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà (đặc biệt là các công trình tôn giáo).

6. Tập trung rà soát, nhanh chóng chỉnh sửa và đổi mới hệ thống quy chuẩn – tiêu chuẩn về quy hoạch và xây dựng công trình đã quá lạc hậu và không phù hợp với thực tiễn.

7. Tăng cường thanh tra, kiểm tra thường xuyên công tác cấp giấy phép xây dựng, duy trì đều đặn các cuộc họp giao ban chuyên đề về công tác cấp phép xây dựng nhằm thúc đẩy công việc, đảm bảo thời hạn giải quyết theo quy định, phát hiện những khâu trì trệ, ách tắc hoặc những vướng mắc phát sinh để kịp thời chấn chỉnh hay kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết, làm cho công tác này đi vào nề nếp, có hiệu quả thật sự, củng cố lòng tin của người dân đối với nhà nước.

8. Yêu cầu các cơ quan cấp giấy phép xây dựng phải tuyển dụng đủ lực lượng cán bộ - công chức làm công tác cấp giấy phép xây dựng; thường xuyên rèn luyện, đào tạo cán bộ - công chức nâng cao năng lực chuyên môn, giữ gìn phẩm chất đạo đức.

9. Tăng cường lực lượng cả về số lượng và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ công chức làm công tác cấp phép xây dựng, trang bị đầy đủ về phương tiện máy móc, chương trình quản lý hồ sơ... tiến tới ISO hóa tòan bộ công tác cấp phép xây dựng trên địa bàn thành phố.

10. Biên tập và phổ biến tài liệu hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ tiếp nhận và giải quyết hồ sơ cấp phép xây dựng; Sở Xây dựng thường xuyên phối hợp với Ủy ban nhân dân các quận-huyện tổ chức những “Ngày hội tư vấn pháp luật”; đồng thời thông qua các báo, đài để thực hiện các buổi giao lưu trực tuyến nhằm tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật đến cho người dân và các tổ chức, doanh nghiệp. 

Trong thời gian tới, hy vọng các giải pháp cải cách thủ tục hành chính cấp phép xây dựng được thực hiện tốt để tiết kiệm thời gian, chi phí cho cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc xin phép xây dựng nhằm góp phần phát triển kinh tế xã hội thành phố ngày càng bền vững và phồn vinh.